प्रकाशित मिति : श्रावण १६, २०८१ बुधबार
इजरायलले २४ घण्टाभित्र आफ्ना दुई शत्रुलाई परास्त गर्यो । इजरायली सेनाले मंगलबार बेरुतमा हिजबुल्लाह कमाण्डर फुआद शुक्रको हत्या गरेको छ। त्यसको एक दिनपछि बुधबार बिहान हमासका राजनीतिक प्रमुख इस्माइल हानियाको हत्या भयो । यी दुईको मृत्युपछि मध्यपूर्व एसियामा हलचल मच्चिएको छ ।
इरानको इस्लामिक रिभोलुसनरी गार्ड कोर (आईआरजीसी) ले इस्माइल हानियाको मृत्यु भएको पुष्टि गरेको छ । आईआरजीसीले तेहरानमा हानियाको घरलाई लक्षित गरी बिहान २ बजे मिसाइल आक्रमण गरिएको थियो, जसमा हमास प्रमुख इस्माइल हानिया र उनका अंगरक्षकको मृत्यु भयो । हमासले आफ्ना नेताको मृत्युमा शोक व्यक्त गर्दै आक्रमणको बदला लिने चेतावनी दिएको छ ।
को थिए इस्माइल हानिया ?
इस्माइल हानियाको जन्म जनवरी २९, १९६२ मा गाजा पट्टीमा भएको थियो । इजरायल र प्यालेस्टाइनबीच दशकौंदेखि द्वन्द्व चलिरहेको थियो । इस्माइल शरणार्थी शिविरमा हुर्केका थिए। यस्तो अवस्थामा उनले प्यालेस्टिनीका सबै समस्या भोगे, जसका कारण उनको मनमा कट्टरताको जरा गाडेको थियो ।
उनले आफ्नो शिक्षा प्यालेस्टाइनमा संयुक्त राष्ट्र संघको एजेन्सी ‘युनाइटेड नेसन्स रिलिफ एण्ड वर्क्स एजेन्सी’ द्वारा सञ्चालित विद्यालयबाट प्राप्त गरे । इस्माइलले सन् १९८३ मा गाजाको इस्लामिक विश्वविद्यालयमा अरबी साहित्यको अध्ययन गरिरहेका थिए ।
त्यस समयमा, हमासको पूर्ववर्ती इस्लामिक स्टुडेन्ट ब्लकमा सामेल हुनुका साथै उनी कट्टरपन्थी मुस्लिम ब्रदरहुडमा पनि सामेल भए। विश्वविद्यालयमा रहँदा उनले विद्यार्थी परिषद्को नेतृत्व पनि गरे । सन् १९८७ मा हानियाले स्नातक डिग्री लिएका थिए । सोही समयमा प्यालेस्टाइनका जनताले गाजा पट्टीमा इजरायलविरुद्ध ठूलो विरोध प्रदर्शन गरेका थिए जसमा हानियाले पनि सहभागिता जनाएका थिए ।
यसपछि इजरायली सैनिक र प्यालेस्टाइनका जनताबीच भीषण झडप भयो, जसमा इजरायली सैनिकले इस्माइल हानियालाई १८ दिनसम्म जेलमा राखे । यसपछि एक वर्षपछि उनलाई ६ महिना जेल बसाइयो । सन् १९८९ मा इन्तिफादाले गति लिएपछि हमाससँग सम्बन्ध रहेको आरोपमा उनलाई गिरफ्तार गरी तीन वर्षको लागि जेलमा राखियो । त्यहाँबाट रिहा भएपछि इजरायलले उनलाई हमासका नेताहरूसँग दक्षिणी लेबनान पठाएको थियो । इजरायल र प्यालेस्टाइन लिबरेसन अर्गनाइजेसनबीच ‘ओस्लो सम्झौता’मा हस्ताक्षर भएपछि उनी १९९३ मा गाजा फर्केका थिए ।
इस्माइल हानिया हमासका सहसंस्थापक शेख अहमद यासिनका नजिकका विश्वासी र सहयोगी थिए, जसले उनलाई आतंकवादी समूह हमास भित्र शक्ति प्रदान गर्यो । सन् १९९७ मा उनी हमासको प्रमुख बने । त्यसबेलादेखि, यासिन र हानिया दुवै इजरायलको निशाना बने । यासिनलाई सन् २००३ मा इजरायली सेनाले मारेको थियो । त्यसपछि हानियाले यासिरको मृत्युको बदला लिने घोषणा गरेका थिए ।
तीन वर्ष पछि, २००६ मा, हमासले गाजामा भएको चुनाव जित्यो । प्यालेस्टाइनको एकता सरकारमा इस्माइल हानियालाई प्रधानमन्त्री बनाइएको थियो । यद्यपि, प्यालेस्टिनी गुटहरू र अन्तर्राष्ट्रिय समुदायले हमाससँग काम गर्न स्पष्ट रूपमा अस्वीकार गरेपछि सरकार चाँडै पतन भयो । उनलाई प्रधानमन्त्री पदबाट बर्खास्त गरियो, तर, गाजा आन्दोलन र हमासको नेताको रूपमा सेवा गरिरहे ।
२००७ मा, आतंकवादी समूह हमासले गाजा पट्टी कब्जा गर्यो । २००८ मा, इजरायलमा रकेट आक्रमण सुरु भयो, त्यसपछि इजरायलले सीमामा सुरक्षा बढायो ।
इस्माइल हानिया सन् २०१७ मा हमासको राजनीतिक ब्यूरोको प्रमुख निर्वाचित भएका थिए । तर, उनले हमासको सम्पूर्ण नेटवर्क कतारबाट चलाएका थिए र त्यहाँ आफ्नो परिवारसँग विलासी जीवन बिताइरहेका थिए । सन् २०१८ मा इस्माइल हनियालाई अमेरिकाले आतंकवादी घोषणा गरेको थियो ।
१३ सन्तानका पिता थिए, इस्माइल हानिया
धेरै रिपोर्टहरूले दावी गर्छन् कि इस्माइल हानियाका १३ बच्चाहरू थिए । अप्रिलमा, इजरायली सेनाले गाजाको अल–शाती शिविर नजिकै एउटा कारमा हवाई आक्रमण गर्यो, जसमा इस्माइल हानियाका तीन छोरा, तीन नातिनी र एक नातिको मृत्यु भयो । जुनमा हानियाकी बहिनी र उनको परिवारको हत्या भएको थियो । यो कुरा हानी आफैले पुष्टि गरेका छन् ।
इस्माइल मोस्ट वान्टेड सूचीमा थिए हानिया
हानियाको नेतृत्वमा, हमासले अक्टोबर ७, २०२३ मा इजरायलमा ७५ वर्षमा सबैभन्दा घातक आक्रमण सुरु गर्यो। यस आक्रमणमा १,१३९ इजरायली मारिएका थिए भने २५१ जनालाई बन्धक बनाइएको थियो । त्यसपछि इजरायलले बदला लिने वाचा गरे । यस हमलापछि इस्माइल हानिया इजरायलमा मोस्ट वान्टेड व्यक्ति थिए ।
