प्रकाशित मिति : चैत्र २६, २०८१ मंगलबार
अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले मंगलबार कोइला उत्पादनलाई प्रोत्साहन गर्ने उद्देश्यले कार्यकारी आदेशहरूमा हस्ताक्षर गर्ने भएका छन्।
ऊर्जा सूचना प्रशासनका अनुसार, कोइला जलाउने प्लान्टहरूले अमेरिकाको कुल विद्युतको २० प्रतिशत भन्दा कम उत्पादन गर्छन्, जुन शताब्दीको सुरुमा ५० प्रतिशत थियो। फ्र्याकिङ र अन्य ड्रिलिङ प्रविधिहरूले प्राकृतिक ग्यासको उत्पादन बढाएको छ भने सौर्य र वायु ऊर्जाको वृद्धिले पनि कोइलाको प्रयोग घटाएको छ।
रिपब्लिकन ट्रम्पले अमेरिकी ऊर्जा उत्पादन बढाउने वाचा गर्दै चुनाव प्रचार गरेका थिए । उनले गत जनवरी २० मा पदभार ग्रहण गरेपछि ऊर्जा र वातावरणीय नियमहरूलाई खुकुलो बनाउने प्रयास गरेका छन्। अमेरिकामा दुई दशकपछि पहिलो पटक विद्युत माग बढिरहेको छ, जसको कारण कृत्रिम बुद्धिमत्ता, विद्युतीय सवारी साधन र क्रिप्टोकरेन्सीका लागि ऊर्जा-खपत गर्ने डेटा सेन्टरहरूको वृद्धि हो।
ट्रम्पले मंगलबार दिउँसो ३ बजे ह्वाइट हाउसमा ऊर्जा(सम्बन्धी आदेशहरूमा हस्ताक्षर गर्ने कार्यक्रम तय भएको छ। यी आदेशहरूले सेवानिवृत्त हुने सम्भावना रहेका कोइला प्लान्टहरूलाई जोगाउने प्रयास समावेश गर्नेछन्।
यी आदेशहरूले ऊर्जा सचिव क्रिस राइटलाई स्टिल उत्पादनमा प्रयोग हुने कोइलालाई ूमहत्त्वपूर्ण खनिजू घोषणा गर्न निर्देशन दिनेछन्। साथै, आन्तरिक सचिव डग बर्गमलाई संघीय जमिनमा कोइला लिजिङमा लगाइएको रोक समाप्त भएको स्वीकार गर्न र लिजिङलाई प्राथमिकता दिन निर्देशन दिइनेछ।
अमेरिकी कोइला उत्पादक कम्पनीहरू पिबडी (बीटीयु) र कोर नेचुरल रिसोर्सेस (सीएनआर) को सेयर मूल्य करिब ९ प्रतिशतले बढेको छ। आज अप्रिल ८, २०२५ मा बीटीयुको मूल्य ११ दशमलव २३८ अमेरिकी डलर र सीएनआरको मूल्य ७१ दशमलव ८३८ अमेरिकी डलर पुगेको छ।
कोइलाले जलाउँदा अन्य कुनै पनि जीवाश्म इन्धनको तुलनामा मुख्य हरितगृह ग्यास कार्बन डाइअक्साइड बढी उत्सर्जन गर्छ। यसले फोक्सो र मुटुका रोगहरूसँग सम्बन्धित प्रदूषकहरू पनि निम्त्याउँछ। डेमोक्र्याटहरू, विशेष गरी पूर्वराष्ट्रपति जो बाइडेनका नियमहरूले कोइलाको प्रयोग धेरै हदसम्म घटाएको छ।
हालका अमेरिकी कोइला प्लान्टहरूले ग्रिडमा करिब ४० प्रतिशत समय मात्र विद्युत आपूर्ति गर्छन्। समर्थकहरूले नियमहरू खुकुलो बनाएर र अन्य उपायहरूबाट यो संख्या बढाउन सकिने दाबी गर्छन्। सोमबार तेलको मूल्य ३ प्रतिशतले घटेर चार वर्षयताकै न्यून स्तरमा पुगेको छ।
ट्रम्पको पहिलो कार्यकालमा उनले कोइला प्लान्टहरूलाई विद्युत ग्रिडको विश्वसनीयता र लचिलोपनमा योगदान गरेको भन्दै अनुदान दिने प्रयास गरेका थिए, तर फेडरल ऊर्जा नियामक आयोग (एफइआरसी)ले सन् २०१८ मा यो योजना अस्वीकार गरेको थियो। कोइला समर्थकहरू नयाँ दृष्टिकोणबाट आशावादी छन्।
ट्रम्पको आदेशले ‘जिम्मेवारीपूर्वक बत्ती बालिराख्ने, अमेरिकी खानीबाट प्राप्त कोइलाको ठूलो रणनीतिक मूल्य पहिचान गर्ने र अमेरिकी ऊर्जा समृद्धिबाट आर्थिक अवसरलाई अंगाल्ने’ कुरालाई प्राथमिकता दिने नेशनल माइनिङ एसोसिएसनका अध्यक्ष रिच नोलनले बताए।
वातावरण समूहहरूले ट्रम्पको कोइला योजनाको आलोचना गरेका छन्। ‘कोइला प्लान्टहरू पुराना, फोहोर र अविश्वसनीय छन्’, नेचुरल रिसोर्सेस डिफेन्स काउन्सिलका पावर म्यानेजिङ डाइरेक्टर किट केनेडीले भने।