प्रकाशित मिति : चैत्र ८, २०८१ शुक्रबार
अमेरिकी नागरिकता तथा आप्रवासन सेवा (यूएससीआईएस)ले क्यालिफोर्नियाको सान डिएगोमा एक व्यक्तिले झूटो विवरण दिएर अमेरिकी नागरिकता प्राप्त गरेको दाबी गरेको छ। यूएससीआईएसका अनुसार उक्त व्यक्ति सजाय भोगिसकेको यौन अपराधी हो, जसले नागरिकता प्राप्त गर्दा आफ्नो अपराधको विवरण लुकाएको थियो।
यूएससीआईएसले सान डिएगोमा झूटो जानकारी दिएर नागरिकता हासिल गर्ने एक सजाय भोगिसकेको यौन अपराधीको पहिचान गरेको छ। “हामी यस विषयमा कारबाही गर्दैछौं र आइससँग सहकार्य गरेर उनको नागरिकता खारेज गर्ने प्रक्रियामा जुटेका छौं,” यूएससीआईएसले जनाएको छ।
उक्त व्यक्तिको नाम, सजायको विस्तृत विवरण वा अनियमितता कसरी पत्ता लाग्यो भन्ने खुलाइएको छैन। नागरिकता खारेज गर्न यूएससीआईएसले यो नागरिकता गलत वा अपूर्ण जानकारीका आधारमा प्रदान गरिएको प्रमाण पेश गर्नुपर्नेछ। यदि यो प्रक्रिया सफल भएमा, आइसद्वारा देशनिकालाको प्रक्रिया अघि बढ्न सक्छ।
नागरिकता खारेजी एक कानुनी प्रक्रिया हो, जुन तब सुरु हुन्छ जब प्रमाणहरूले नागरिकता गलत, अपूर्ण वा झूटो जानकारीका आधारमा दिइएको देखाउँछन्। यूएससीआईएस नीति पुस्तिकाअनुसार नागरिकता खारेज गर्न दुई प्रमुख तरिका छन्: सिभिल प्रक्रिया र आपराधिक अभियोग। सिभिल प्रक्रियामा अमेरिकी संघीय जिल्ला अदालतमा अमेरिकी सरकारी वकिलले मुद्दा दायर गर्नुपर्छ।
यसका लागि सरकारले उच्च स्तरको प्रमाण पेश गर्नुपर्छ, जसले झूट वा गलत जानकारी दिइएको कुरामा कुनै शंका नरहोस् भन्ने गरी स्पष्ट, ठोस र निष्कर्षमा पुग्न सकिने प्रमाण प्रस्तुत गर्नुपर्छ। आपराधिक प्रक्रियामा भने संघीय अदालतमा अभियोग लगाइन्छ र प्रमाणको स्तर “सन्देहभन्दा माथि” हुनुपर्छ, जुन आपराधिक मुद्दाहरूमा प्रयोग हुन्छ।
यूएससीआईएस नीति पुस्तिकाले नागरिकता खारेजका विभिन्न आधारहरू उल्लेख गरेको छ। तीमध्ये एउटा हो—अवैध रूपमा नागरिकता प्राप्त गर्नु। यो तब लागू हुन्छ जब कुनै व्यक्ति सुरुदेखि नै नागरिकताका लागि योग्य थिएन। नागरिकताका लागि स्थायी बसोबास, अमेरिकाभित्रको भौतिक उपस्थिति, राम्रो चरित्र र अमेरिकी संविधानप्रति निष्ठा आवश्यक हुन्छ।
यीमध्ये कुनै पनि शर्त पूरा नभएमा नागरिकता खारेजीको आधार बन्न सक्छ। अर्को आधार हो—झूटो जानकारी दिनु वा महत्त्वपूर्ण तथ्यहरू लुकाउनु। यदि कसैले नागरिकता प्रक्रियामा झूट बोलेर वा महत्त्वपूर्ण जानकारी लुकाएर नागरिकता प्राप्त गरेको छ भने, उसको नागरिकता खारेज हुन सक्छ। यसमा नागरिकता अन्तर्वार्ता वा आवेदनमा दिइएका गलत जानकारीहरू समावेश हुन्छन्।
थप रूपमा, नीति पुस्तिकाअनुसार यदि कुनै व्यक्ति नागरिकता प्राप्त गरेको पाँच वर्षभित्र कुनै कम्युनिस्ट पार्टी, अधिनायकवादी पार्टी वा आतंकवादी संगठनमा संलग्न भएमा पनि, उसको नागरिकता खारेज गर्न सकिन्छ। यस्तो संलग्नता महत्त्वपूर्ण तथ्य लुकाइएको वा झूटो जानकारी दिइएको प्रमाण मानिन्छ।
नागरिकता खारेजी सफल भएमा, नागरिकता प्राप्त गरेको मितिबाटै त्यसको मान्यता समाप्त हुन्छ। व्यक्ति आफ्नो अघिल्लो आप्रवासी स्थितिमा फर्किन्छ, जसले गर्दा अमेरिकी नागरिकका रूपमा प्राप्त अधिकार र सुविधाहरू गुमाउँछ। धेरैजसो अवस्थामा यो देशनिकालाको प्रक्रियाको सुरुवात पनि बन्छ।
अमेरिकी सरकारले राष्ट्रिय सुरक्षासँग सम्बन्धित अपराधी, युद्ध अपराधी, मानवअधिकार उल्लंघनकर्ता, यौन अपराधी र ठगीमा संलग्न व्यक्तिहरूको नागरिकता खारेज गर्दै आएको छ।
उदाहरणका लागि, इजिप्टमा आतंकवादको अभियोगमा दोषी ठहरिएका एक व्यक्तिको नागरिकता खारेज गरिएको थियो। उनी अल कायदा भर्ती गर्ने र इजिप्टियन इस्लामिक जिहादको सञ्चार केन्द्र सञ्चालन गर्ने कार्यमा संलग्न थिए। त्यस्तै, बाल्कन युद्धका क्रममा आठ निहत्था नागरिकको हत्या गर्ने एक व्यक्तिको नागरिकता पनि खारेज गरिएको थियो।
यसैगरी, नाबालिग पारिवारिक सदस्यसँग यौन दुर्व्यवहार गर्ने अर्का एक व्यक्तिको नागरिकता पनि खारेज गरिएको थियो। यी घटनाहरूले गम्भीर अपराध र आप्रवासन ठगीमा संलग्न व्यक्तिहरूप्रति अमेरिकी सरकारको कठोर नीति झल्काउँछन्।