प्रकाशित मिति : बैशाख २१, २०८२ आईतबार
अमेरिकामा एसियन अमेरिकन, नेटिभ हवाइयन, र प्यासिफिक आइल्यान्डर हेरिटेज महिना चलिरहँदा प्यु रिसर्च सेन्टरले अमेरिकामा रहेका नेपालीहरुबारे रोचक तथ्यांक सार्वजनिक गरेको छ । यो तथ्यांकमा नेपाली आप्रवासी भन्नाले नेपालमा जन्मिएर अमेरिकामा बसाई सरेकाहरु बुझ्नुपर्छ भने नेपालीमात्रमा बसाई सरेका आप्रवासी र अमेरिकामा जन्मिएकाहरुको विवरण समेत समावेश रहेको छ ।
अमेरिकी जनगणना ब्यूरोद्वारा प्रकाशित अनुमानहरू अनुशार अमेरिकामा सन् २०२३ मा अनुमानित २ लाख २५ हजार व्यक्तिहरूले आफूलाई नेपालीको रूपमा पहिचान गराएका थिए । यद्यपी अन्य विभिन्न तथ्यांकहरु हेर्दा अमेरिकामा नेपाली मूलका व्यक्तिको संख्या झण्डै ३ लाख देखिएको छ । त्यसमा नेपालीभाषीको संख्या समेत जोड्दा झण्डै ५ लाख हुन आउँछ ।
नेपाली अमेरिकीहरू अमेरिकामा बस्ने १५औँ ठूलो एसियाली मूलको जनसंख्या रहेको प्यु रिसर्च सेन्टरको तथ्यांकमा उल्लेख छ । नेपालीहरुले अमेरिकाको एसियाली जनसंख्याको लगभग १ प्रतिशत हिस्सा ओगट्छन्। नेपाली जनसंख्यामा अमेरिकामा बस्ने नेपालबाट आएका आप्रवासीहरू, अमेरिकामा वा अन्यत्र जन्मिएकाहरू र उनीहरूका परिवारको मूल नेपालसँग जोडिएको व्यक्तिहरू पर्छन्। यसमा केवल नेपालीको रूपमा पहिचान गर्नेहरू ९३ प्रतिशत छन् भने बाँकी कुनै पनि जात, जातीयता वा एसियाली मूलसँग संयोजनमा नेपालीको रूपमा पहिचान गर्नेहरू समावेश छन्।
२०२१(२३ को जनगणना ब्यूरोको विश्लेषण अनुसार अमेरिकामा लगभग २ लाख २५ हजार व्यक्तिहरूले आफूलाई केवल नेपाली र अन्य कुनै जात वा एसियाली मूलको रूपमा पहिचान गराएको र नेपाली मात्र जनसंख्या सन् २०१९ देखि लगभग ४५ हजार ले वृद्धि भएको तथ्यांकमा उल्लेख छ । जुन १८०,००० बाट २४ प्रतिशतको वृद्धि हो।
सन् २०२३ मा अमेरिकामा नेपाली मात्र पहिचान गराउने जनसंख्याको ७७ प्रतिशत आप्रवासीहरू थिए, जुन सन् २०१९ मा ८३ प्रतिशत थियो। यद्यपि, सोही अवधिमा अमेरिकामा नेपाली आप्रवासीहरूको संख्या १ लाख ५० हजारबाट १ लाख ७५ हजार पुगेको छ। अमेरिकामा नेपाली जनसंख्याको डेटा सन् २०१२ भन्दा अघि उपलब्ध छैन।
प्यु रिसर्चको तथ्यांक अनुशार नेपाली आप्रवासीहरूमध्ये ४६ प्रतिशतले अमेरिकामा १० वर्षभन्दा बढी समय बिताएका छन् र ४७ प्रतिशत प्राकृतिक रूपमा अमेरिकी नागरिक बनेका छन्।
५ वर्ष र माथिका नेपालीहरूमध्ये ६१ प्रतिशत अंग्रेजीमा कुशलतापूर्वक बोल्ने तथा यसमा ११ प्रतिशतले घरमा केवल अंग्रेजी बोल्ने र ५० प्रतिशतले घरमा अन्य भाषा बोल्ने तर अंग्रेजी राम्रोसँग बोल्नेहरू समावेश छन्। अन्य एसियाली अमेरिकीसँग तुलना गर्दा ५ वर्ष र माथिका ७४ प्रतिशत एसियाली अमेरिकीहरू अंग्रेजीमा कुशल छन्। उनीहरुको तुलनामा नेपालीहरुको प्रतिशत कम रहेको छ ।
५ वर्ष र माथिका नेपालीहरूमध्ये ५७ प्रतिशत आप्रवासीहरू अंग्रेजीमा कुशल छन्, जबकि अमेरिकामा जन्मिएकाहरूमध्ये ८२ प्रतिशत नेपाली अमेरिकनहरु अँग्रेजीमा कुशल छन्।नेपाली अमेरिकीहरूले घरमा बोल्ने अन्य प्रमुख भाषाहरूमा नेपाली ८५प्रतिशत, हिन्दी १ प्रतिशत, अन्य एसियाली भाषाहरू १ प्रतिशत र जापानी शुन्य दशमलव ४ प्रतिशत समावेश छन्।
तथ्यांक अनुशार २ लाख २५ हजार नेपालीमात्र जनसंख्यामध्ये ३५ हजार अर्थात् वा १७ प्रतिशत टेक्सासमा बस्छन्। अन्य ठूला नेपाली जनसंख्या भएका राज्यहरूमा ओहायो मा २४ हजार, क्यालिफोर्नियामा २१ हजार, न्यूयोर्कमा १९ हजार र पेन्सिलभेनियामा १३ हजार छन्। यद्यपी अन्य तथ्यांकहरु हेर्दा यो संख्या पनि वास्तविक भन्दा कम देखिन्छ । सबैभन्दा ठूलो नेपाली जनसंख्या भएका महानगरीय क्षेत्रहरूमा डालासमा २२ हजार, न्यूयोर्कमा १८ हजार र वाशिंगटन, डीसीमा १५ हजार रहेका छन् ।
नेपालीहरूको मध्य उमेर ३१ वर्ष छ, जुन समग्र एसियालीहरूको मध्य उमेर ३४ भन्दा कम छ। त्यस्तै नेपाली आप्रवासीहरूको मध्य उमेर भने ३४ रहेको छ। नेपाली आप्रवासी जनसंख्याको ८ प्रतिशत १८ वर्ष मुनिका छन् भने ५ प्रतिशत ६५ वर्ष वा माथिका छन्। अमेरिकामा जन्मिएका नेपाली अमेरिकीहरूको मध्य उमेर झण्डै ६ बर्ष रहेको छ। तिनीहरूमध्ये ८२ प्रतिशत १८ वर्ष मुनिका छन् भने १ प्रतिशत भन्दा कम ६५ वर्ष वा माथिका छन्।
२५ वर्ष र माथिका नेपाली अमेरिकीहरूमध्ये ५१ प्रतिशतसँग स्नातक वा सोभन्दा माथिको शैक्षिक योग्यता रहेको छ । समग्र एसियालीहरूमा ५६ प्रतिशतसँग स्नातक डिग्री वा उच्च शिक्षा रहेकोमा नेपालीहरु त्यसमा पछाडि परेका छन् । २५ वर्ष र माथिका नेपाली आप्रवासीहरूमध्ये ५१ प्रतिशतसँग स्नातक डिग्री वा उच्च शिक्षा रहेको छ ।
नेपाली वयस्कहरू ७० प्रतिशत विवाहित छन्, जबकि समग्र एसियाली विवाहित वयस्कहरू ५८ प्रतिशत छन्। यो तथ्यांक अनुशार समग्र एसियाली बयस्कहरुको तुलनामा विवाह गर्ने नेपाली बयस्कहरुको प्रतिशत धेरै छ । १८ वर्ष र माथिका नेपालीहरूमध्ये ७१ प्रतिशत आप्रवासीहरू विवाहित छन्, जबकि अमेरिकामा जन्मिएकाहरूमध्ये ४० प्रतिशत छन्।
१५ देखि ४४ वर्ष उमेरका नेपाली महिलाहरूमध्ये ८ प्रतिशतले सर्वेक्षणको १२ महिनाअघि बच्चा जन्माएका थिए। समग्र एसियाली महिलाहरूको लागि यो दर ५ प्रतिशत थियो। १५ देखि ४४ वर्ष उमेरका नेपाली आप्रवासी महिलाहरूको प्रजनन दर ८ प्रतिशत रहेको छ।
सन् २०२३ मा नेपालीहरुको घरको मध्य वार्षिक आय ९४ हजार ८०० सय डलर थियो। समग्र एसियाली घरको बार्षिक आय १ लाख ५ हजार ६ सयभन्दा यो कम हो । नेपाली आप्रवासी घरमूली भएका घरहरुको मध्य वार्षिक आय ९३ हजार ६ सय डलर रहेको थियो।
सन् २०२३ मा १६ वर्ष र माथिका नेपाली अमेरिकीहरूको मध्य वार्षिक व्यक्तिगत कमाइ ४० हजार थियो, जुन समग्र एसियालीहरूको कमाई ५२ हजार ४ सय डलरभन्दा कम छ। पूर्णकालिक, वर्षभरि काम गर्नेहरूमा, नेपालीहरूको मध्य कमाइ ५४ हजार १ सय डलर थियो, जबकि समग्र एसियालीहरूको ७५ हजार थियो।
अमेरिकामा ९ प्रतिशत नेपालीहरू गरिबीमा बसिरहेका छन्, जुन समग्र एसियालीहरूको १० प्रतिशतसँग झण्डै समान छ। १० नेपाली आप्रवासीहरू गरिबीमा बसिरहेका छन् जबकि गरिबीमा बसिरहेका अमेरिकामा जन्मिएका नेपालीहरू ७ प्रतिशत छन्।
नेपालीहरुसँग आफ्नै घर ५५ प्रतिशतसँग रहेको छ । जुन समग्र एसियालीहरुमा आफ्नै घर हुनेहरु ६२ प्रतिशत रहेका छन् । अमेरिकामा नेपाली आप्रवासी घरमूली भएकाहरुमा ५५ प्रतिशतको आफ्नै घर रहेको छ ।